Aktualnie wciąż obowiązuje rozporządzenie ministra zdrowia i opieki społecznej z dnia 3 sierpnia 1961 r. (Dz. U. Nr 39, poz. 202) wydane na podstawie art. 11 ust. 3 ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych, które mówi: „wystawienie karty zgonu jest obowiązkiem lekarza, który ostatni w okresie 30 dni przed zgonem udzielał świadczeń lekarskich choremu”.

W przypadku gdy nie ma lekarza zobowiązanego do wystawienia karty zgonu (leczącego w okresie 30 dni przed zgonem) bądź lekarz taki zamieszkuje w odległości większej niż 4 km od miejsca, w którym znaleziono zwłoki albo z powodu choroby lub z innych uzasadnionych przyczyn nie może dokonać oględzin zwłok w ciągu 12 godzin od chwili wezwania, kartę zgonu wystawia:

   1) lekarz, który stwierdził zgon, będąc wezwany do nieszczęśliwego wypadku lub nagłego zachorowania,

   2) lekarz lub starszy felczer albo felczer zatrudniony w przychodni bądź ośrodku zdrowia lub jego placówce terenowej (wiejski felczerski punkt zdrowia) i sprawujący opiekę zdrowotną nad rejonem, w którym znajdują się zwłoki,

   3) położna wiejska, jeżeli nastąpił na terenie gromady zgon pozostającego pod jej opieką noworodka przed upływem 7 dni życia, a najbliższa przychodnia lub ośrodek zdrowia jest oddalony o więcej niż 4 km˝.

Powyższe zapisy, wciąż nie są dostosowane do obecnie funkcjonujących zasad funkcjonowania placówek ochrony zdrowia. Zawody takie jak felczer i wiejska położna przeszły do przeszłości. Nie istnieją także takie podmioty lecznicze jak pielęgniarskie punkty zdrowia. Obecnie funkcjonują poradnie lekarza rodzinnego, a nie ośrodki zdrowia w podziale na rejony.

Wątpliwości budzi nawet sytuacja, kiedy zmarły był leczony w ciągu ostatnich 30 dni, a lekarz, który sprawował nad nim opiekę, ma technicznie możliwość dojazdu do zmarłego. Warto zauważyć, że lekarze podstawowej opieki zdrowotnej, którzy zawarli kontrakt z Narodowym Funduszem Zdrowia, są obowiązani do opieki medycznej nad zadeklarowanymi do nich pacjentami, a dotyczy to wyłącznie osób żyjących. Zwracam uwagę, iż czynność wystawiania karty zgonu nie jest usługą kontraktowaną przez NFZ jako świadczenie gwarantowane i co do zasady nie powinna być realizowana w czasie, w którym lekarz, zgodnie z harmonogramem pracy zgłoszonym do umowy z NFZ, przyjmuje pacjentów w przychodni. Kartę zgonu lekarz może wystawić jedynie po godzinach pracy objętych umową kontraktową, chociaż, rozporządzenie ministra zdrowia określa, że czynność ta ma się odbyć nie później niż w czasie 12 godzin od wezwania.

Przepis art. 11 ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych określa, że w przypadku niemożności dopełnienia opisanych wyżej warunków stwierdzenia zgonu i jego przyczyny czynności tej powinien dokonać lekarz lub inna osoba powołana w tym celu przez właściwego starostę.

Reasumując, w mojej ocenie wystawienie karty zgonu będzie zawsze obowiązkiem lekarza który leczył pacjenta w ostatniej chorobie (w ciągu ostatnich 30 dni) o ile odległość od miejsca zdarzenia nie jest większa niż 4km przy założeniu, że fizycznie posiada taką możliwość, tj. akurat w tym czasie nie udziela świadczeń zdrowotnych pacjentom w przychodni w ramach realizacji kontraktu z NFZ. Pozostałe przypadki są niejasne i wymagają zmian legislacyjnych.

mec. Tomasz Huber, Radca Prawny OIL w Krakowie