Samorząd zawodowy reprezentuje osoby wykonujące zawody lekarza i lekarza dentysty, sprawuje pieczę nad należytym wykonywaniem tych zawodów w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony.
W wykonywaniu swoich zadań jest niezależny i podlega tylko przepisom prawa.

Aktualnie ustrój i zadania samorządu określa ustawa z dnia 2 grudnia 2009 roku o izbach lekarskich. (Dz. U. z dnia 22 grudnia 2009 roku, Nr 219, poz.1708 z późn.zmn.) – https://dziennikustaw.gov.pl/D2021000134201.pdf

Cele i Zadania Izby:

Zadaniem samorządu lekarzy jest w szczególności:

1.  sprawowanie pieczy i nadzoru nad należytym i sumiennym wykonywaniem zawodu lekarza,
2. ustanawianie obowiązujących wszystkich lekarzy zasad etyki i deontologii zawodowej oraz dbałość o ich przestrzeganie,
3.  reprezentowanie i ochrona zawodu lekarza,
4. integrowanie środowiska lekarskiego,
5. zajmowanie stanowiska w sprawach stanu zdrowotności społeczeństwa, polityki zdrowotnej państwa oraz organizacji ochrony zdrowia,
6. współpraca z towarzystwami naukowymi, szkołami wyższymi i jednostkami badawczo-rozwojowymi w kraju i za granicą,
7. prowadzenie instytucji samopomocowych i innych form pomocy materialnej dla lekarzy i ich rodzin,
8. zarządzanie majątkiem i działalnością gospodarczą izb lekarskich,
9. wykonywanie innych zadań określonych odrębnymi przepisami.

Zadania te samorząd lekarzy wykonuje przez:

1. stwierdzanie prawa wykonywania zawodu lekarza i prowadzenie rejestru lekarzy,
2. negocjowanie warunków pracy i płac,
3. sprawowanie orzecznictwa w przedmiocie orzekania o niezdolności do wykonywania zawodu lekarza,
4. współdziałanie w sprawach specjalizacji zawodowej,
5. przewodniczenie komisjom konkursowym w konkursach na stanowisko ordynatora i uczestnictwo w konkursach na inne kierownicze stanowiska w służbie zdrowia,
6. opiniowanie projektów ustaw dotyczących ochrony zdrowia i przepisów dotyczących wykonywania zawodu lekarza bądź występowanie o ich wydanie.
7. opiniowanie i wnioskowanie w sprawach kształcenia przed i podyplomowego lekarzy i w innych zawodach medycznych,
8. prowadzenie badań dotyczących ochrony zdrowia i wykonywania zawodu lekarza,
9. sprawowanie sądownictwa lekarskiego w zakresie odpowiedzialności zawodowej lekarzy oraz sądownictwa polubownego,
10. występowanie w obronie interesów indywidualnych i zbiorowych członków samorządu lekarzy,
11. współdziałanie z organami władzy i administracji państwowej, samorządu terytorialnego, organizacjami politycznymi, związkami zawodowymi oraz innymi organizacjami społecznymi w sprawach dotyczących ochrony zdrowia ludności i warunków wykonywania zawodu lekarza

Prawa i obowiązki członków Izby
Członkowie mają prawo: wybierać i być wybieranymi do organów izb lekarskich; być informowanymi o działalności izb lekarskich; korzystać z pomocy izb lekarskich w zakresie doskonalenia zawodowego, korzystać z ochrony właściwych warunków wykonywania zawodu lekarza, korzystać z ochrony i pomocy prawnej organów izb lekarskich w sprawach związanych z wykonywaniem zawodu lekarza, korzystać ze świadczeń socjalnych izb lekarskich oraz działalności samopomocowej.
Członkowie są obowiązani: przestrzegać zasad etyki lekarskiej; przestrzegać przepisów związanych z wykonywaniem zawodu lekarza; stosować się do uchwał organów izb lekarskich,

Obszar działania Izby ilustruje poniżej zamieszczona mapka: