Stanowisko Nr 1
Prezydium Rady Okręgowej Izby Lekarskiej w Krakowie
z dnia 10 października 2018 r.
w sprawie informacji Ministerstwa Zdrowia na temat zakresu stosowania art. 16j ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty
Na podstawie § 18 pkt 2 regulaminu organizacji i trybu działania okręgowej rady lekarskiej Okręgowej Izby Lekarskiej w Krakowie, stanowiącego załącznik do uchwały Nr 4/Zjazd/2010 z dnia 6 marca 2010 r. XXVII Okręgowego Zjazdu Lekarzy Okręgowej Izby Lekarskiej w Krakowie (z późn. zm.), uchwala się, co następuje:
§ 1
- Prezydium Rady Okręgowej Izby Lekarskiej w Krakowie wyraża stanowczy sprzeciw wobec bezpodstawnej interpretacji przepisu art. 16j ust. 2b w zw. z art. 2 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty, w brzmieniu ustalonym ustawą z dnia 5 lipca 2018 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2018 r. poz. 1532), zaprezentowanej przez Ministerstwo Zdrowia w piśmie z dnia 28 września 2018 r. (znak: NSK.078.100.2018.DR), skierowanym do Wojewodów, z zaleceniem jego stosowania.
- W opinii Prezydium Rady Okręgowej Izby Lekarskiej w Krakowie stanowisko Ministerstwa Zdrowia, o którym mowa w ust. 1, prowadzić będzie do bezpodstawnego wykluczenia lekarzy dentystów z możliwości ubiegania się o odbywanie specjalizacji w trybie rezydentury na zmienionych warunkach, o których mowa w art. art. 16j ust. 2b ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty.
- Prezydium Rady Okręgowej Izby Lekarskiej w Krakowie wskazuje także, że przepis art. 16j ust. 2b ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty, w brzmieniu ustalonym ustawą z dnia 5 lipca 2018 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2018 r. poz. 1532) jest przepisem prawa pracy, mającym charakter gwarancyjny, co skutkuje powstaniem po stronie lekarzy dentystów, odbywających specjalizację w trybie rezydentury, roszczenia o zmianę warunków pracy, które może być skutecznie dochodzone przed sądem pracy.
§ 2
Stanowisko niniejsze Prezes Okręgowej Rady Lekarskiej OIL w Krakowie przekaże do Ministra Zdrowia oraz wojewodów właściwych ze względu na obszar działania Okręgowej Izby Lekarskiej w Krakowie.
§ 3
Stanowisko niniejsze wchodzi w życie z dniem podjęcia.
| Sekretarz Okręgowej Rady Lekarskiej w Krakowie Lek. Mariusz Janikowski | Prezes Okręgowej Rady Lekarskiej w Krakowie Lek. dent. Robert Stępień |
UZASADNIENIE
W piśmie z dnia 28 września 2018 r. (znak: NSK.078.100.2018.DR), skierowanym do Wojewodów, z zaleceniem jego stosowania, Zastępca Dyrektora Departamentu Nauki i Szkolnictwa Wyższego w Ministerstwie Zdrowia stwierdza, że:
- „zgodnie z literalnym brzmieniem przepisu art. 16j ust. 2b ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz. U. z 2018 r., poz. 617 z późn. zm.) – zwanej dalej „ustawą”, dodanego ustawą z dnia 5 lipca 2018 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1532), zobowiązanie do pracy w Polsce w zamian za podwyższone wynagrodzenie zasadnicze może podjąć jedynie lekarz odbywający szkolenie specjalizacyjne w trybie rezydentury, który zobowiąże się do wykonywania zawodu lekarza na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w podmiocie wykonującym działalność leczniczą, który udziela świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
- Wykonywanie zawodu lekarza stanowi definicję legalną wynikającą z brzmienia art. 2 ust. 1 ustawy: „Wykonywanie zawodu lekarza polega na udzielaniu przez osobę posiadającą wymagane kwalifikacje, potwierdzone odpowiednimi dokumentami, świadczeń zdrowotnych, w szczególności: badaniu stanu zdrowia, rozpoznawaniu chorób i zapobieganiu im, leczeniu i rehabilitacji chorych, udzielaniu porad lekarskich, a także wydawaniu opinii i orzeczeń lekarskich.” Natomiast definicja wykonywania zawodu lekarza dentysty została w ustawie uregulowana oddzielnie w art. 2 ust. 2 ustawy. Pragnę także zwrócić uwagę, że w przepisach ustawy dotyczących prawa wykonywania zawodu kwestie jego przyznawania, w tym w szczególności warunków jakie należy spełnić, prawo wykonywania zawodu lekarza i lekarza dentysty są opisane oddzielnie.
- Zatem, użycie w art. 16j ust. 2b ustawy pojęcia „wykonywanie zawodu lekarza” bez dodania „lub lekarza dentysty” powoduje, że zobowiązanie, o którym mowa w tym przepisie może złożyć tylko osoba, która posiada uprawnienie do wykonywania zawodu lekarza (w rozumieniu definicji legalnej z art. 2 ust. 1 ustawy ). W związku z faktem, że lekarze dentyści co do zasady nie posiadają uprawnień do wykonywania zawodu lekarza, przepis art. 16j ust. 2b ustawy nie będzie ich dotyczył.”.
Powyższe osobliwe stanowisko skutkuje tym, że lekarze dentyści zostają bezpodstawnie wykluczeni z możliwości ubiegania się o odbywanie specjalizacji w trybie rezydentury na zmienionych warunkach, o których mowa w art. art. 16j ust. 2b ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty, vide z ubiegania się o możliwość podwyższenia wynagrodzenia zasadniczego o kwotę wskazaną w tym przepisie.
Stanowisko Ministerstwa Zdrowia jest oczywiście błędne, gdyż w wykładni przepisów ustawy posługuje się znaczną liczbą błędów oraz pomija cały szereg przepisów tej ustawy oraz przepisów wykonawczych do ustawy.
W pierwszym rzędzie wskazać należy na rażący błąd interpretacyjny, polegający – oględnie mówiąc – na swobodnym i bezpodstawnym wyinterpretowaniu definicji „wykonywanie zawodu lekarza” oraz nadaniu mu „swoistego znaczenia” przy jednoczesnym pominięciu expressis verbis ustanowionej definicji legalnej, o której mowa w sąsiadującym przepisie art. 3 ust. 1 tej ustawy: „Ilekroć w przepisach ustawy jest mowa o lekarzu bez bliższego określenia, rozumie się przez to również lekarza dentystę”. Przepis ten oznacza, że w każdym przepisie, gdzie jest mowa o lekarzu, bez bliższego określenia, rozumie się przez to również lekarza dentystę. Definicja legalna w akcie prawnym oznacza obowiązek każdorazowego jej stosowania przy wykładaniu danego pojęcia, bez żadnego wyjątku, jeśli na takowy nie pozwala wprost przepis danej ustawy.
Nie ma natomiast w ustawie definicji wskazującej, że ilekroć w ustawie jest mowa o „wykonywaniu zawodu lekarza” bez bliższego określenia to rozumie się przez to wyłącznie lekarza, z wyłączeniem lekarza dentysty!
Tym samym, jeżeli w art. art. 16j ust. 2b ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty jest mowa o lekarzu bez bliższego określenia, to należy przez tego lekarza rozumieć również lekarza dentystę,
Wykładnia dokonana przez Ministerstwo Zdrowia musi być zatem uznana za wykładnię contra legem.
Za takim rozumieniem ww. przepisu, pozostającym w oczywistej sprzeczności ze stanowiskiem Ministerstwa Zdrowia, przemawiają również inne przepisy ustawy.
Tytułem przykładu wskazać należy, że stosując osobliwą wykładnię tej ustawy, jaką przedstawiło Ministerstwo Zdrowia, lekarze dentyści zostaliby pozbawieni podstaw prawnych dla wykonywania swojego zawodu. Otóż rozdziały 2 i 5 ustawy noszą odpowiednio tytuły: „Prawo wykonywania zawodu lekarza” oraz „Zasady wykonywania zawodu lekarza”. Twierdząc, jak chce Ministerstwo Zdrowia, że przepisy odnoszące się do „wykonywania zawodu lekarza”, posługujące się cyt.: „pojęciem <<wykonywanie zawodu lekarza>> bez dodania <<lub lekarza dentysty>>”stosuje się tylko do lekarzy, z wyłączeniem lekarzy dentystów, to w odniesieniu do lekarzy dentystów brak byłoby przepisów w ustawie do nadawania im prawa wykonywania zawodu lekarza dentysty oraz brak byłoby ram prawnych do wykonywania przez lekarzy dentystów ich zawodu. Inaczej mówiąc, w opinii Ministerstwa Zdrowia zasady wykonywania zawodu, określone w rozdziale 5 ustawy, dotyczą wyłącznie lekarzy i pozostają obojętne dla wykonywania zawodu przez lekarzy dentystów.
Ponadto zgodnie z rzeczonym przepisem art. 16j ust. 2b pkt 1 „Lekarz odbywający szkolenie specjalizacyjne w trybie rezydentury może zobowiązać się do wykonywania zawodu lekarza na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w podmiocie wykonującym działalność leczniczą (…) i otrzymać w zamian wynagrodzenie zasadnicze wyższe niż określone w przepisach wydanych na podstawie ust. 5, o kwotę 700 zł miesięcznie, w przypadku szkolenia specjalizacyjnego w priorytetowej dziedzinie medycyny, o której mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 16g ust. 4”.
Zgodnie z aktualnie obowiązującym rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 6 września 2018 r. w sprawie określenia priorytetowych dziedzin medycyny (Dz. U. 2018 r. poz. 1738), co znamienne wydanym już po wejściu w życie ustawy z dnia 5 lipca 2018 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2018 r. poz. 1532) w § 1 pkt 14 i 21 za priorytetowe dziedziny medycyny uznane zostały dwie specjalności stricte stomatologiczne (dentystyczne), tj. ortodoncja oraz stomatologia dziecięca.
Po pierwsze w przepisie tym nie wyklucza się z możliwości wzrostu wynagrodzenia (na podstawie oświadczenia) żadnej ze specjalizacji, ani w grupie priorytetowych dziedzin medycyny, ani w grupie pozostałych dziedzin medycyny.
Po drugie specjalizację w zakresie ortodoncji oraz stomatologii dziecięcej może odbywać wyłącznie lekarz dentysta.
Wskazane powyżej przykłady, są jedynie nielicznymi dowodami tego, że ww. stanowisko Ministerstwa Zdrowia zawiera argumentację sprowadzającą przepisy ustawy ad absurdum.
Nie bez znaczenia jest również to, że przepis art. 16j ust. 2b ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty, w brzmieniu ustalonym ustawą z dnia 5 lipca 2018 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2018 r. poz. 1532) jest przepisem prawa pracy. To zaś rodzi kolejną konsekwencję, że poprze to przepis powyższy ma charakter gwarancyjny dla pracownika (tutaj każdego lekarza rezydenta). Powyższe zaś skutkuje powstaniem po stronie lekarzy dentystów (wszystkich lekarzy rezydentów), roszczenia o zmianę warunków pracy, które może być skutecznie dochodzone przed sądem pracy.
| Sekretarz Okręgowej Rady Lekarskiej w Krakowie Lek. Mariusz Janikowski | Prezes Okręgowej Rady Lekarskiej w Krakowie Lek. dent. Robert Stępień |